Cihazın IP ünvanı bu cihazın yeri və onunla əlaqə saxlamaq üçün əlçatanlıq dərəcəsi haqqında məlumatı ehtiva edən unikal identifikatordur.
Cihazlar üçün IP ünvanının olması onlar arasında məlumat mübadiləsi üçün ilkin şərtdir. "IP ünvanı" termininin sadələşdirilmiş başa düşülməsi üçün, məktubu və ya bağlamanı ciddi şəkildə müəyyən edilmiş bir ünvana çatdırmağa imkan verən tanınmış poçt ünvanı ilə bənzətmə çəkə bilərik. Bənzər bir proses bir cihazdan digərinə məlumat (mesajlar) göndərilərkən baş verir. Bu əməliyyatda poçt ünvanının rolunu İP ünvanı oynayır. İP abbreviaturası "İnternet Protokolu" mənasını verir və İnternet (lokal şəbəkə) üzərindən göndərdiyimiz məlumatların formatını müəyyən edən qaydalar toplusuna istinad edir.
IP ünvanı cihaz xüsusiyyətləri
Şəbəkədə görə biləcəyimiz standart IP ünvanı nöqtələrdən istifadə edərək 4 qrupa bölünmüş ədədlər toplusudur.
192.168.0.1 əksər marşrutlaşdırıcılar və modemlər üçün ən ümumi IP ünvanıdır. Bir çoxumuz modem və ya marşrutlaşdırıcının parametrləri menyusuna daxil olmaq üçün bu simvol kombinasiyasını dəfələrlə daxil etmişik.
Yuxarıda göstərilən ünvanda hər biri səkkiz rəqəmli ikilik ədəd kimi təmsil olunan 4 ədədimiz var. Onun dəyərləri 0000 0000-dən 1111 1111-ə qədər diapazonda təsvir oluna bilər. Həmçinin təsvir onluq işarə ilə yazıla bilər və 0-dan 255-ə (256 dəyər) malik ola bilər.
Bu halda, ünvan diapazonu 0.0.0.0 - 255.255.255.255-dir. Bütün mümkün girişləri, yəni IP ünvanlarını sayarkən biz 4,294,967,296 rəqəmini alırıq.
Yuxarıdakı qeyd formatı IPv4 adlanır və ünvanın standart 32 bitlik formasıdır. Hal-hazırda şəbəkədə ən populyar və tələb olunandır. Bununla belə, IPv4 yeganə mümkün deyil, IPv6 adlı 128 bitlik standart da var. Bu formatdakı ünvanların sayı elə dəyərə malikdir ki, o, planetimizin hər bir sakini üçün trilyonlarla ünvan təmin edə bilər.
Təsvirimizdə biz IPv4 standartına riayət edəcəyik, lakin bütün qaydalar və prinsiplər IPv6 üçün olduqca uyğundur.
IP ünvanının tərkibi
Standart IP ünvanı sadəcə nömrələr toplusu deyil, bu giriş məlumatı ehtiva edir və struktur olaraq onu iki hissəyə bölmək olar:
- host nömrələri,
- şəbəkə nömrəsi.
Məsələn, tanış 192.168.1.34 ünvan girişi aşağıdakı məlumatları ehtiva edir:
- 192.168.1 — şəbəkə nömrəsi,
- 34 cihazınızın (host) nömrənizdir.
Yeri gəlmişkən, eyni şəbəkədəki bütün cihazlar 192.168.1.1-dən başlayacaq. Cihazın IP ünvanında 192.168.2 girişi varsa, o, əvvəlki cihazla (192.168.1) əlaqə saxlaya bilməyəcək. Bu cür cihazları bir-birinə bağlamaq üçün bu tapşırığın tamamlanmasını təmin edəcək ayrı bir marşrutlaşdırıcıya ehtiyacınız olacaq. Bu marşrutlaşdırıcı körpü rolunu oynayacaq - bir şəbəkədən verilənlər onun vasitəsilə digər şəbəkəyə keçə biləcək.
IP ünvan təsnifatı
IP ünvanları ilə işi sadələşdirmək üçün onlar aşağıdakı növlərə görə təsnif edilir.
- A sinfi - böyük şəbəkələr.
- Sinifi B - orta şəbəkələr.
- C sinfi - kiçik şəbəkələr.
- Sinifi D - 127.0.0.0 (localhost) formatında qorunan ünvanlar.
- Class E - 192.168.X.X formatında qorunan ünvanlar. (modemlərin və marşrutlaşdırıcıların identifikatoru).
Mövcud IP ünvanlarının çoxlu görünməsinə baxmayaraq, şəbəkədəki cihazların (hostların) sayı ilə müqayisədə onların çatışmazlığı var. Bu problem İnternet provayderlərinin işində IPv6 standartının IP-ünvanlarının aktiv istifadəsinə keçidə səbəb oldu. Bununla belə, IPv4 formatında ünvan asanlıqla IPv6-ya çevrilirsə, onu yenidən IPv4-ə çevirmək artıq mümkün deyil.
Bütün provayderlərin abunəçilərini IPv4 formatından IPv6 formatına köçürmədiyini nəzərə alsaq, şəbəkədə hər iki ünvanda üstünlük var. Müxtəlif standartların bu cür birgə istifadəsi ilə bağlı problem onların uyğunsuzluğudur və onu həll etmək üçün “tunel” adlı xüsusi alqoritmdən istifadə edilir. O, müxtəlif IP ünvan standartlarına malik cihazların məlumat mübadiləsi apara biləcəyi xüsusi kanalın yaradılmasından ibarətdir.
Şəbəkələrin müstəqil layihələndirilməsi, həmçinin İnternet və yerli şəbəkələrin qurulması ilə bağlı bir sıra digər tapşırıqların həlli zamanı İP ünvanı cihazının xüsusiyyətlərini bilmək ilkin şərtdir.